Các cử động cơ bản Thuật ngữ giải phẫu cử động

Sau đây là các thuật ngữ để mô tả động tác của cơ thể. Các động tác xung khắc nhau được xếp vào một cặp.[8][2]

Gấp và duỗi

Cử động gấp và duỗi

Gấp và duỗi là hai cử động làm thay đổi góc giữa hai phần của cơ thể.

Gấp mô tả cử động làm thu hẹp góc giữa hai bộ phận.[9] Ví dụ, gấp cẳng tay khi tập tạ, nắm bàn tay khi chơi oẳn tù tì, động tác ngồi xuống,... Đối với loại khớp mà có thể di chuyển về phía trước hoặc phía sau (thường tại vùng cổ hoặc thân), gấp là cử động khi vùng cơ thể phía trên khớp nghiêng về phía trước. Để dễ hiểu, động tác cúi đầu để cằm gần chạm ngực thì đầu đang thực hiện cử động gấp; còn khi cong lưng cúi cơ thể về phía trước lúc bê đồ vật nặng thì thân mình đang thực hiện cử động gấp.[10] Cử động gấp vai hay gấp hông là động tác đưa tay hoặc chân ra đằng trước.[11]

Duỗi là cử động xung khắc với gấp, mô tả cử động làm mở rộng góc giữa hai cấu trúc. Ví dụ, động tác đứng dậy là cử động duỗi đầu gối.[12] Đối với loại khớp mà có thể di chuyển về phía trước hoặc phía sau (thường tại vùng cổ hoặc thân), duỗi là cử động khi vùng cơ thể phía trên khớp nghiêng về phía sau.[10] Cử động duỗi vai hay duỗi hông là động tác đưa tay hoặc chân ra đằng sau.[11]

Cử động giạng và khép

Giạng và khép

Giạng mô tả cử động của cấu trúc nào đó ra xa đường giữa của cơ thể.[13] Đường giữa này nằm chính giữa trên mặt phẳng đứng dọc giữa.[lower-alpha 6][3] Riêng trường hợp bàn tay và bàn chân thì giạng các ngón có nghĩa là đưa các ngón ra xa ngón giữa. Động tác dang hai tay sang ngang khi tập thể dục hay đi trên dây là ví dụ của cử động giạng vai.[11] Cử động giạng chân được thực hiện khi chân chạm hông trong lúc tập bài jumping jacks hay xoạc chân trong quá trình tập yoga.[3]

Khép là cử động của cấu trúc nào đó tiến lại gần đường giữa cơ thể. Riêng trường hợp bàn tay và bàn chân thì khép các ngón có nghĩa đưa các ngón vào gần ngón giữa. Động tác khuỵu chân chạm hai đầu gối là ví dụ của cử động khép gối.[13]

Trong cử động giạng/khép cổ tay, thuật ngữ nghiêng quay chỉ cử động duỗi (cố định cổ tay và nghiêng về phía ngón cái),[13] còn nghiêng trụ chỉ cử động khép (cố định cổ tay và nghiêng về phía ngón út).[14] Đây là hai cử động gây nên bởi sự đối kháng (khi nghiêng quay) và đồng vận (khi nghiêng trụ) giữa [[cơ gấp cổ tay trụ]] và [[cơ duỗi cổ tay trụ]].[15]

Nâng và hạ

Thuật ngữ nâng và hạ mô tả những cử động làm thay đổi vị trí không gian của cấu trúc nào đó theo chiều dọc cơ thể.

Nâng là cử động của cấu trúc sao cho vị trí mới cao hơn vị trí ban đầu.[16] Ví dụ: động tác nhún vai lên trên là ví dụ của cử động nâng xương vai.[17]

Hạ là cử động của cấu trúc sao cho vị trí mới thấp hơn vị trí ban đầu. Nâng và hạ là hai cử động xung khắc nhau.[18]

Cử động xoay tròn

Xoay tròn

Xoay tròn là cử động của một xương theo chiều dài của nó. Có hai loại cử động:[19]

Xoay vào trong là cử động xoay cấu trúc hướng vào trục đứng dọc của cơ thể.

Xoay ra ngoài là cử động xoay cấu trúc hướng ra xa trục đứng dọc của cơ thể.

  • Tư thế liên hoa tọa trong yoga là ví dụ của cử động xoay chân vùng hông ra ngoài.
  • Xoay tay ra ngoài trục cơ thể.
  • Xoay tay hướng vào trong trục cơ thể.

Các cử động khác

  • Xuôi dòng và ngược dòng mô tả vận động của máu hay các dịch trong cơ thể theo hướng bình thường (xuôi dòng) hay bất thường (ngược dòng).[20]
  • Quay tròn là cử động theo hình nón của các khớp chỏm cầu[lower-alpha 7] hoặc mắt. Quay tròn là cử động kết hợp gấp, duỗi, khép và dạng. Động tác này thường thực hiện tại hông và vai, đôi khi thấy ở ngón tay, bàn tay, bàn chân và đầu.[21] Ví dụ, các vận động viên quần vợt giao bóng tennis, lúc này khớp vai thực hiện cử động quay tròn.[22]
  • Nắn mô tả cử động của xương để trở về trạng thái ban đầu,[23] ví dụ: nắn xương vai khi bị trật khớp vai, hay nắn chỗ thoát vị.
    • Động tác vung tay giao bóng tennis là ví dụ của cử động quay tròn.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Thuật ngữ giải phẫu cử động http://www.bartleby.com/107/ http://www.med.umich.edu/lrc/Hypermuscle/Hyper.htm... http://cnx.org/content/col11496/latest/ https://o.quizlet.com/uDf07L6r7LRa.H4VxXXziQ_m.jpg https://www.phuchoichucnang.net/giai-phau-chuc-nan... https://www.slideshare.net/minhdat69/i-cng-sinh-c-... https://archive.org/download/anatomydescripti1858g... https://web.archive.org/web/20190620152250/https:/... https://openlibrary.org/books/OL24780759M/Anatomy_... https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Anatom...